Việt Nam – Trung Quốc hợp tác xây dựng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn xuyên biên giới

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng và nhu cầu kết nối khu vực ngày càng gia tăng, việc xây dựng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn (1.435 mm) xuyên biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc đang được hai nước thúc đẩy mạnh mẽ như một phần trong chiến lược kết nối hạ tầng, tạo đòn bẩy cho phát triển kinh tế – thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực logistics và xuất nhập khẩu.

1.Một phần quan trọng trong liên kết chiến lược hai nước

• Việt Nam và Trung Quốc đã nhất trí nâng cấp quan hệ lên Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và phồn vinh, trong đó kết nối hạ tầng giao thông, đặc biệt là đường sắt, là một trong những trụ cột then chốt.
• Trong các cuộc hội đàm cấp cao giữa lãnh đạo hai nước, việc sớm thúc đẩy xây dựng các tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối với hệ thống đường sắt hiện đại của Trung Quốc luôn được nhấn mạnh là ưu tiên hợp tác.
• Đáng chú ý, hai bên đã ký kết một loạt văn kiện quan trọng về hợp tác phát triển đường sắt, bao gồm thỏa thuận thiết lập Ủy ban liên Chính phủ về Hợp tác đường sắt Việt – Trung, biên bản ghi nhớ kết nối các sáng kiến phát triển hạ tầng khu vực, và định hướng áp dụng tiêu chuẩn kỹ thuật chung cho các tuyến đường sắt kết nối.

2.Ba tuyến đường sắt trọng điểm kết nối xuyên biên giới

Hiện nay, Việt Nam đang quy hoạch và chuẩn bị triển khai ba tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối với Trung Quốc gồm:

a.Tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng (388 km):

Là tuyến có ý nghĩa chiến lược cao trong việc kết nối cảng biển Hải Phòng với cửa khẩu Lào Cai – Côn Minh (Trung Quốc). Tuyến này dự kiến có tốc độ thiết kế 160 km/h (tàu khách) và 120 km/h (tàu hàng), giúp rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển và giảm chi phí logistics.Tổng vốn đầu tư ước tính khoảng 203.000 tỷ đồng, dự kiến triển khai giai đoạn 2027–2031 và hoàn thành vào năm 2030.

b.Tuyến Đồng Đăng – Hà Nội – Quán Triều:

Có vai trò kết nối cửa khẩu Hữu Nghị (Lạng Sơn) – khu kinh tế Đồng Đăng – Trung Quốc, với khu vực trung tâm phía Bắc. Tuyến này đang trong quá trình hoàn thiện quy hoạch và nhận được đề nghị hợp tác đầu tư, kỹ thuật từ Trung Quốc.

c. Tuyến Móng Cái – Hạ Long – Hải Phòng:

Nhằm tăng cường kết nối khu vực Đông Bắc và các trung tâm công nghiệp ven biển với hệ thống đường sắt của Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái – Đông Hưng. Đây là tuyến có nhiều tiềm năng phát triển logistics và du lịch.

3.Khổ tiêu chuẩn – bước chuyển mình về kỹ thuật và hội nhập

Việc lựa chọn xây dựng tuyến đường sắt khổ 1.435 mm – tiêu chuẩn phổ biến trên thế giới và cũng là khổ đường chính của Trung Quốc – đánh dấu một bước chuyển lớn trong tư duy phát triển hạ tầng của Việt Nam.

Khác với khổ 1.000 mm đang sử dụng rộng rãi nhưng bị hạn chế về tốc độ, tải trọng và khả năng kết nối, đường sắt khổ tiêu chuẩn sẽ:Tăng khả năng vận chuyển hàng hóa quy mô lớn, đặc biệt là container liên vận quốc tế.

Đồng bộ với hạ tầng Trung Quốc, không cần chuyển tải, giúp rút ngắn thời gian và giảm chi phí logistics.Thu hút đầu tư vào các khu logistics, khu công nghiệp dọc tuyến.Mở rộng khả năng kết nối tới trung tâm sản xuất, tiêu dùng của Trung Quốc như Côn Minh, Quảng Tây, Trùng Khánh.

4.Thúc đẩy xuất khẩu – đặc biệt là nông sản, hàng công nghiệp chế biến

Tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn sẽ là “huyết mạch” vận tải mới, đặc biệt trong bối cảnh thương mại Việt – Trung đang ngày càng sôi động. Trung Quốc hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam (sau Hoa Kỳ), đặc biệt với các nhóm hàng:

• Nông sản (gạo, trái cây, thủy sản)
• Cao su, sắn, hạt điều
• Hàng điện tử, linh kiện
• Dệt may, da giày

Hệ thống đường sắt hiện đại sẽ giúp đáp ứng nhanh các đơn hàng xuất khẩu, tăng năng lực cạnh tranh và tận dụng tối đa các cơ hội từ các FTA mà Việt Nam đang tham gia.

5.Định hướng phát triển: Hợp tác công – tư và kêu gọi đầu tư quốc tế

Bộ Giao thông Vận tải cho biết, các tuyến đường sắt xuyên biên giới sẽ ưu tiên thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP), kết hợp vốn nhà nước và kêu gọi đầu tư tư nhân, trong và ngoài nước.

Phía Trung Quốc cũng thể hiện sẵn sàng hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp tài chính ưu đãi, chuyển giao công nghệ.Việc triển khai các tuyến đường sắt này không chỉ đòi hỏi quyết tâm chính trị, mà còn cần kết nối chặt chẽ giữa trung ương và địa phương, sự vào cuộc đồng bộ của các bộ ngành liên quan.

Đọc thêm :Cách đóng gói hàng hóa chuẩn cho hàng hóa chuyển phát quốc tế

Đọc thêm : Dịch vụ vận tải đường bộ từ Quảng Ngãi đi PhnomPenh