Việt Nam – Trung Quốc hợp tác xây dựng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn xuyên biên giới
Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng và nhu cầu kết nối khu vực ngày càng gia tăng, việc xây dựng tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn (1.435 mm) xuyên biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc đang được hai nước thúc đẩy mạnh mẽ như một phần trong chiến lược kết nối hạ tầng, tạo đòn bẩy cho phát triển kinh tế – thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực logistics và xuất nhập khẩu.
1. Một phần quan trọng trong liên kết chiến lược giữa Việt Nam và Trung Quốc
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu, việc phát triển kết cấu hạ tầng giao thông, đặc biệt là hạ tầng đường sắt xuyên biên giới, đã trở thành một ưu tiên chiến lược trong mối quan hệ giữa Việt Nam và Trung Quốc. Hai quốc gia đã nhất trí nâng cấp quan hệ lên Đối tác hợp tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và phồn vinh, tạo tiền đề cho sự phát triển toàn diện trên nhiều lĩnh vực, trong đó giao thông vận tải là một trụ cột then chốt.
2. Ba tuyến đường sắt xuyên biên giới trọng điểm
Để cụ thể hóa cam kết về kết nối hạ tầng, Việt Nam đang quy hoạch và chuẩn bị triển khai ba tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn 1.435 mm có khả năng kết nối trực tiếp với Trung Quốc. Các tuyến này đều có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kinh tế vùng, giao thương quốc tế và hội nhập logistics toàn cầu.
a. Tuyến Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng: Trục xương sống kết nối Tây Bắc với cảng biển
-
Chiều dài tuyến: khoảng 388 km
-
Tốc độ thiết kế: 160 km/h (tàu khách), 120 km/h (tàu hàng)
-
Tổng mức đầu tư ước tính: 203.000 tỷ đồng
-
Thời gian triển khai dự kiến: từ năm 2027 đến 2031
-
Thời gian hoàn thành mục tiêu: vào năm 2030
Đây là tuyến đường sắt có ý nghĩa chiến lược đặc biệt khi kết nối cảng biển Hải Phòng – cửa ngõ xuất khẩu lớn nhất miền Bắc – với cửa khẩu Lào Cai – Côn Minh (Trung Quốc). Tuyến này sẽ hình thành hành lang vận tải hiệu quả từ các tỉnh Tây Bắc tới biển, đồng thời phục vụ xuất nhập khẩu hàng hóa giữa hai quốc gia.
b. Tuyến Đồng Đăng – Hà Nội – Quán Triều: Liên kết vùng trung du – biên giới phía Bắc
Tuyến này đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối khu kinh tế Đồng Đăng – Lạng Sơn với trung tâm kinh tế Hà Nội và khu vực công nghiệp Thái Nguyên – Quán Triều. Qua đó, hình thành một hành lang logistics liên kết giữa khu vực trung du miền núi phía Bắc và mạng lưới giao thương quốc tế qua cửa khẩu Hữu Nghị.
Tuyến Đồng Đăng – Quán Triều hiện đang trong quá trình hoàn thiện quy hoạch, và phía Trung Quốc đã bày tỏ mong muốn hợp tác đầu tư, chuyển giao công nghệ, tạo thuận lợi trong quá trình triển khai.
c. Tuyến Móng Cái – Hạ Long – Hải Phòng: Hành lang Đông Bắc kết nối du lịch và công nghiệp
Đây là tuyến đường sắt mới nhằm tăng cường kết nối khu vực Đông Bắc – đặc biệt là Quảng Ninh, Hải Phòng – với hệ thống đường sắt Trung Quốc qua cửa khẩu Móng Cái – Đông Hưng. Tuyến này có tiềm năng lớn về phát triển:
-
Logistics liên vận quốc tế: vận chuyển hàng hóa từ các khu công nghiệp ven biển ra thị trường Trung Quốc và ngược lại;
-
Du lịch xuyên biên giới: kết nối các điểm đến nổi bật như Hạ Long – Móng Cái – Trà Cổ – Đông Hưng, khai thác tiềm năng du lịch đường sắt.
3. Khổ đường tiêu chuẩn – bước chuyển mình về tư duy phát triển hạ tầng
Lợi ích vượt trội của khổ tiêu chuẩn:
Tốc độ cao hơn: phù hợp với tàu khách tốc độ 160–250 km/h, tàu hàng 120 km/h;
Tải trọng lớn hơn: đặc biệt phù hợp vận chuyển container quốc tế;
Kết nối xuyên biên giới không cần sang tải: tăng hiệu quả logistics, giảm chi phí;
4. Đòn bẩy cho xuất khẩu và công nghiệp chế biến
Các nhóm hàng hóa có lợi thế lớn:
Nông sản tươi sống: trái cây nhiệt đới (thanh long, xoài, mít, sầu riêng…), rau củ, gạo, cà phê…
Thủy hải sản đông lạnh: tôm, cá tra, mực, bạch tuộc…
Hàng công nghiệp chế biến: linh kiện điện tử, hàng điện máy, thiết bị gia dụng, cơ khí chính xác;
Dệt may, da giày: phục vụ thị trường Trung Quốc và tái xuất sang châu Âu.
5. Định hướng phát triển: PPP và hợp tác quốc tế
Những tín hiệu tích cực từ Trung Quốc:
Cam kết hỗ trợ kỹ thuật: tư vấn, thiết kế, tiêu chuẩn kỹ thuật khổ tiêu chuẩn;
Khả năng cung cấp tài chính ưu đãi: vốn ODA, tín dụng hỗ trợ đầu tư hạ tầng;
Chuyển giao công nghệ: thiết bị tín hiệu, đầu máy, toa tàu và vận hành tuyến đường sắt hiện đại.
Kết luận: Cơ hội cho thế kỷ 21 – Việt Nam vươn ra mạng lưới vận tải toàn cầu
Việc phát triển các tuyến đường sắt khổ tiêu chuẩn kết nối Việt Nam với Trung Quốc là bước đi chiến lược, thể hiện tầm nhìn dài hạn về hội nhập kinh tế, giao thương khu vực và kết nối liên lục địa.
Từ các tuyến đường này, Việt Nam không chỉ rút ngắn khoảng cách về địa lý, mà còn xóa nhòa rào cản về logistics, tạo tiền đề cho những bước tiến mới trong xuất khẩu, công nghiệp hóa và đô thị hóa khu vực biên giới.
Khi những tuyến đường sắt này hoàn thành, Việt Nam sẽ từng bước trở thành trung tâm trung chuyển hàng hóa quốc tế tại Đông Nam Á, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng châu Á – Âu, nâng cao vị thế địa chính trị và năng lực cạnh tranh quốc gia trong thế kỷ 21.
Đọc thêm :Cách đóng gói hàng hóa chuẩn cho hàng hóa chuyển phát quốc tế
Đọc thêm : Dịch vụ vận tải đường bộ từ Quảng Ngãi đi PhnomPenh
